94/5/1
1:36 ع
کَهکِشان راهِ شیری، نوار شیریرنگی است که در شبهای تیره در نواحی بدون آلودگی نوری در آسمان دیده میشود. این نوار در حقیقت مکان هندسی ستارگان تشکیلدهنده قرص کهکشان ماست که از آسمان به طور دوبعدی دیده میشود
این کهکشان کهکشانی است مارپیچی و متناهی که بخشی از گروه کهکشانهای همجوار است. این کهکشان یکی از میلیاردها کهکشان در جهان قابل مشاهده است.
نام آن ترجمه? اصطلاح لاتین via lactea است که دلیل این نامگذاری دیده شدن نواره? کمرنگی از نور تشکیل شده توسط ستارههای وابسته به کهکشان است که از زمین اینگونه دیده میشود. برخی منابع به طور قاطع راجع به این موضوع اعلام نظر کردهاند که عبارت راه شیری منحصرا اشاره به نواره نوری دارد که خود کهکشان در شب تولید میکند، در حالی که نام کهکشان راه شیری باید برای اشاره به خود کهکشان هم بهکار رود. با این حال، معلوم نیست گستردگی این قرار داد چگونه است، و عبارت راه شیری به طور مداوم در هر دو مفهوم استفاده میشود.
کهکشان راه شیری، از روی زمین که در یکی از شاخههای بازوهای مارپیچی کهکشان قرار دارد همچون نواری مهآلود و سفید و روشن در بالای آسمان در سراسر فلک به نظر میرسد.
این نور از ستارهها و دیگر موادی که در درون سطح هموار کهکشان قرار دارند سرچشمه میگیرد. قطب شمال کهکشانی در بُعد (طول جغرافیایی) 12 ساعت و 49 دقیقه واقع شدهاست و میل آن +27?4° و نزدیک به ستاره? بتا گیسوی برنیکه است. قطب جنوبی کهکشان نزدیک به ستاره? آلفا سنگتراش قرار گرفتهاست.. ادامه مطلب...
94/4/31
1:12 ع
کهکشانها سامانههایی بزرگ و با اندازه و مرزی مشخّص هستند که از ستارهها، بقایای ستارهنماها (شبه ستارهها)، ماده تاریک، گازها و گرد و غبارهای میان ستارهای که با نیروهای گرانشی به گرد هم آمدهاند، تشکیل یافتهاند. کوچکترین کهکشانها دارای پهنایی برابر با چند صد سال نوری، شامل نزدیک به 10 میلیون ستاره هستند. بزرگترین کهکشانها تا 3 میلیون سال نوری پهنا دارند و شامل بیش از 100?000 میلیارد ستاره هستند. ماده تاریک در اخترشناسی و کیهانشناسی، ماده ای فرضی است که چون از خود شید(نور) (امواج الکترومغناطیسی) گسیل یا بازتاب نمیکند، نمیتوان آن را مستقیماً دید اما از اثرات گرانشی موجود بر روی اجسام مرئی، همانند ستارهها و کهکشانها، میتوان به وجود آن پی برد. درک و تجسم ماده تاریک آسان نیست اما در دانش ستاره شناسی حائز اهمیت است.
نام کهکشان به انگلیسی: Galaxy برگرفته شده از ریشه یونانی آن Galaxias به معنی شیری است و کهکشان راه شیری به انگلیسی: Milky Way galaxy ریشه این نام میباشد. کهکشانها از دید بزرگی و شمار ستارهها دارای طیف گستردهای هستند، کهکشانهای کوتوله در نزدیک 10 میلیون ستاره [6] و کهکشانهای غول آسا تا سقف 100 تریلیون ستاره [7] دارند،[8] کلیه ستارگان یک کهکشان در مدار خود، به دور مرکز تراکم کهکشان میگردند. کهکشانها ممکن است از جندین سامانه ستارهای، خوشههای ستارهای و ابرهای میان ستارهای جورواجور تشکیل شده باشند. خورشید یکی از ستارگان کهکشان راه شیری است؛ منظومه شمسی یا سامانه خورشیدی دربرگیرنده? زمین و همه اجزاء آن است که همگی در مدارشان به گردخورشید میچرخند. اشکال کهکشانها بر پایه شیوهای دسته بندی میشود که برپایه شیوه دسته بندی ستاره شناس آمریکایی، ادوین هابل (1889-1953)، شکل یافتهاست. درباره فراگشت(تکامل) کهکشانها دادههای استوار کمی در دست است. تنها داده مورد اطمینان این است که کهکشانها میلیاردها سال پیش به گونه? تودهای از ابرهای گازی و غباری بوجود آمدند. از دید تاریخی و پیشینه، کهکشانها با توجه به شکل ظاهریشان دسته بندی شدهاند که بیشتر این کار با بررسی ظاهر و ریخت شناسی آنها انجام گردیدهاست. شکل متعارف کهکشانها بیضی شکل است [9] که برش مقطع پهنایی آنها همانند یک بیضی نورانی است. کهکشانهای مارپیچی دارای سطح مقطعی شبیه یک صفحه گرد هستند که این صفحات توسط بازوهای پر گرد وغبار در کنار هم قرار گرفتهاند. گروهی دیگر از کهکشانها اشکال ناهمگون و غیر معمول دارند که به کهکشانهای بیقاعده معروف هستند. دانش انتظام شکلی آنها بیشتر ناشی از کشش گرانشی کهکشانهایی است که در همسایگی آنها جای دارند. این چنین کنش و واکنشهایی که میان کهکشانهای مجاور رخ میدهد، ممکن است درپایان به درهم آمیختگی آنها بینجامد و به صورت ضمنی، به طور قابل ملاحظهای باعث افزایش تشکیل و صف آرایی مجموعه ستارگانی گردد که کهکشانهای ستاره پاش نامیده میشوند. همچنین میتوان کهکشانهای ستارهپاش را که عاری از یک ساختار منسجم اند، به کهکشانهای بیقاعده نیز نسبت داد.[10] بیشتر از 170 میلیارد کهکشان در کائناتی که توسط بشر قابل مشاهدهاست، وجود دارد.[11] اکثر کهکشانها قطری بین 1000 تا 100،000 پارسک دارند [12](هر پارسک معادل 31 تریلیون کیلومتر میباشد). کهکشانها بیشتر با فاصله میلیونها پارسک و حتی مگاپارسک از یکدیگر جدا افتادهاند. [13] فضای بین کهکشانها با گاز پر شدهاست البته با چگالی کمتر از یک اتم در متر مکعب! درصد بالایی از کهکشانها به صورت سلسله مراتبی از ستارهها مرتبط هستند و به ظاهری خوشه شکل سازماندهی شدهاند و سرانجام خوشههای ستارهای غول آسا را تشکیل میدهند. این ساختارهای غول آسا بیشتر به غالب صفحات و رشتههایی قرار گرفتهاند که پیرامون آنها را خلاء لایتناهی پوشاندهاست. [14] درک این موضوع که ماده تاریک 90 درصد جرم اکثر کهکشانها را تشکیل میدهند، آسان نیست. نتایج و دادههای دیداری بیانگر این موضوع است که سیاهچالههای ابرغول و فرابزرگ ممکن است در میانه بیشتر (نه همه) کهکشانها وجود داشته باند، این سیاهچالههای بزرگ و پر رمز و راز دلایل بنیادین و آغازین واکنشهای فعال در هسته برخی کهکشانها هستند. ستاره شناسان بر این باورند دست کم یک سیاهچاله در میان مرکز کهکشان راه شیری جاخوش کرده باشد. ادامه مطلب...